کارآفرینی
بر اساس ارجاعات متعدد کانتیلون (۱۷۵۵) اولین فردی (اقتصاددانی) بوده که در آثار خود به مفهوم کارآفرینی اشاره نموده است؛ وی کارآفرینی را به عنوان ریسکپذیری در اقتصاد و انجام اقداماتی جهت بهرهبرداری از فرصتهای کسب وکار تعریف نموده که خود پایهگذار مباحثات و تحقیقات متعدد دیگری در این باب شده است. تا کنون مسیر تکاملی تعاریف حوزه کارآفرینی با گستردگی و بعضاً پراکندگی قابل توجهی دنبال شده و رویکردهای مختلف و گوناگونی در آن طرح گردیده که بعضاً در راستای یکدیگر نیز قرار نمیگیرند. پژوهش زیرمن (۲۰۰۸) در خصوص انواع رویکردها و تعاریف حوزه کارآفرینی، منجر به گروهبندی هفتگانهای گردیده که در جدول ذیل قابل مشاهده است. وی در نتیجهگیری خود کارآفرینی را شناخت و یا خلق فرصت معرفی نموده که با اقدامات فردی یا گروهی در جهت شکلدهی به سازمانی خاص (اجتماعی یا کارآفرینانه یا واسطهای و یا نوعهای دیگر) همراه میگردند. از نظر وی تصمیم به اقدام کارآفرینانه معمولاً بواسطه انگیزه ناشی از پویاییهای برون فردی شکل گرفته و موفقیت و شکست چنین سازمانی تا حد بسیار زیادی وابسته به رفتارهای فردی و محیط فعالیت کارآفرین است.
مکتب | نظریهپرداز | یافتهها و نکات |
اقتصاد کلاسیک | Cantillon (۱۷۵۵) | اقدام کارآفرینان به عنوان واسطههایی که ریسکپذیر هستند./ اولین تئوری تجارت محور./ تاکید بر مفهوم ریسکپذیری در کارآفرینی. |
Adam Smith (1776) | ارتباط اقتصاد با تئوری کارآفرینی./ نقش سه نیروی زمین، نیروی کار و سرمایه./ پیشبینیکنندگان (پیگیری سود بر اساس برآوردها)./ ایدۀ دست نامرئی. | |
Say (1885) | عرضه، تقاضای خود را ایجاد مینماید./ افزایش رفاه جامعه بواسطه کارآفرینی. | |
اقتصاد ئو کلاسیک | Marshal (1920) | تئوری تعادل./ نقش مکانیزم عرضه و تقاضا در تعیین قیمت و بروندادها./ ضرورت وجود (عنصرِ) سازمان دهنده تولید. |
Menger (1883) | تئوری ارزش ذهنی./ ارزش بواسطه قابلیت تامین نیازها و خواستهها شکل میگیرد./ نیروی پیشبرنده در ارزش نسبی محصولات، کارآفرینی است. | |
Schumpeter (1934) | افزودن کارآفرینی به فاکتورهای تولید./ معرفی ایده تخریب خلاق./ کارآفرینان در جستجوی نوآوری و پیشرفت ممتد هستند. | |
Cole (1946) | اقدام کارآفرینانه ایجاد سود از طریق تجاریسازی نوآوریهاست./ معرفی مقوله انگیزش و تغییر در کارآفرینی و بخش بندی رشته کارآفرینی. | |
جامعه شناسان و روانشناسان | McClelland (1961) | انگیزه موفقیت طلبی./ اخلاق کاری./ معرفی و بارز نمودن ویژگیهای روانشناختی کارآفرینان./ توجه به قابلیت پیشبینی کارآفرینان. |
رویکردهای چند رشتهای | Gartner, Shaver et al. (1995) | مطالعات پنل در زمینه پویاییهای کارآفرینانه (PSED)/ چگونگی شروع کسبوکار./ ارائه مدل چهار بخشی چگونگی شروع کارآفرینی شامل عوامل: دموگرافیک، شناختی، فرآیند راهاندازی کسبوکار و محیط کارآفرینانه. |
Bygrave & Hofer (1991) | تبیین الزام و نیاز به رویکرد چند رشتهای در حوزه کارآفرینی./ تبیین دشواری و پیچیدگی موضوع. | |
Shane (2003) | شناسایی ابعاد کارآفرینی./ ارائه چارچوبی برای مطالعات آتی. | |
نظریه پردازان عمومی | Shane & Venkataraman (2000) | تلاش جهت ایجاد چارچوبی مفهومی./ تعاریف متعدد از مقوله کارآفرینی. |
کارآفرینی اجتماعی | Dees (1998) | توجه به رفتارهای کارآفرینانه در خصوص موضوعات اجتماعی./ معرفی حوزههای جدید برای مطالعه. |
در پژوهشی دیگر ناچو و آواسیلکای (۲۰۱۴) نیز ضمن دستهبندی برخی از تعاریف حوزه کارآفرینی در دهههای گذشته، کارآفرینی را فرآیندی معرفی نمودهاند که از طریق آن یک فرد (کارآفرین) از ایده به کسبوکار میرسد؛ در واقع کارآفرینی تلاشی است در جهت خلق ارزش از طریق شناسایی فرصتهای کسبوکار.
سال | نویسنده | نکته محوری مد نظر از کارآفرینی |
۱۸۰۳ | Jean Baptiste Say | ترکیب کلیه فاکتورهای تولید. |
۱۹۲۱ | Frank Hyneman Knight | رویکرد عدم اطمینان. |
۱۹۴۹ | Ludwig von Mises | نیروی پیش برنده در جهت ایجاد ثروت اجتماعی. |
۱۹۶۳ | Edith Tilton Penrose | شناسایی فرصتها در سیستم اقتصادی. |
۱۹۶۸ و ۱۹۷۹ | Harvey Leibenstein | فعالیتهای لازم برای ایجاد یا توسعه سازمان همراه با پذیرش عدم اطمینان در بازار و بخشهای مرتبط تولید. |
۱۹۷۰ | Peter Ferdinand Drucker | بنگاههای جدیدِ ارائهکننده محصولات نوین/متفاوت که تغییر یا تبدیل ارزشها را دنبال میکنند. |
۱۹۷۳ | Israel M. Kirzner | کشف فرصتها. |
۱۹۸۸ | Gideon I. Gartner | ایجاد سازمانها (شرکت). |
۱۹۸۹ | Hebert and Link | مسولیتپذیری و قدرت تصمیمگیری فرد در خصوص موقعیت، شکل و نحوه استفاده از دارائیها، منابع و نهادها. |
۲۰۰۰ | Bob Reiss | ظرفیت شناسایی و بهرهبرداری از فرصتها بدون توجه به منابع در دسترس در زمان مشخص که با اعتماد به نفس در کسب موفقیت، انعطافپذیری در مسیر پیش رو و انگیزه در جهت بقاء و رشد در زمان مواجهه با شکستها همراه است. |
۲۰۱۱ | Marius Ghenea | مسیر ایده تا فرصت و تا موفقیت در کسبوکار. |
همانطور که در نتایج دو جدول فوق ملاحظه میشود مسیری مشخص و یکتا در خصوص رویکرد و جهتگیریِ حوزه کارآفرینی در نظر اندیشمندان گوناگون این حوزه قابل نتیجهگیری نیست. این عدم یکپارچگی و وحدت در بررسی تعاریف ارائه شده از واژه کارآفرینی نیز قابل ملاحظه است.
سال | محقق | تعریف |
۱۹۳۴ | Schumpeter | کارآفرینی تخریب خلاق و ارائه چیزی نو در حوزه بازار، محصول، سازماندهی، روش و یا مواد اولیه است. |
۱۹۵۹ | Cole | کارآفرینی عبارت است از فعالیت هدفمند برای آغاز، پیگیری و توسعه کسبوکار سود محور. |
۱۹۷۵ | Shapero | کارآفرینی نوعی از رفتار شامل ۱. ابتکار عمل، ۲. سازماندهی و یا سازماندهی مجدد سازوکارهای اقتصاد اجتماعی در جهت تبدیل منابع و موقعیتها به موضوعی عملیاتی و ۳. قبول ریسک شکست، میباشد. |
۱۹۸۸ | Gartner | کارآفرینی به معنای ایجاد سازمانهای جدید است. |
۱۹۸۹ | Hisrich & Peters | کارآفرینی عبارت است از فرآیند ایجاد چیزی متفاوت و ارزشمند از طریق صرف زمان و تلاش لازم؛ همراه ساختن منابع مالی، روانشناختی و ریسکهای اجتماعی و در نهایت کسب پاداش مالی و رضایت فردی. |
۱۹۹۰ | Stevenson & Jarillo | کارآفرینی فرآیندی است که افراد با تکیه بر خود و یا درون سازمان فرصتها را بدون توجه به منابع در اختیار پیگیری مینمایند. |
۱۹۹۶ | Lumpkin & Dess | کارآفرینی به معنای ورود جدید به بازار است. |
۲۰۰۰ | Shane & Venkataraman | کارآفرینی عبارت است از فرآیند کشف، ارزیابی و بهرهبرداری از فرصتها؛ همچنین کارآفرینی مشتمل بر پیوند دو پدیده است: وجود فرصتهای جذاب و وجود افراد شکل دهنده سازمان. |
۲۰۰۷ | Onuoha | شروع کسبوکار جدید و یا تجدید حیات سازمان بالغ در پاسخ به فرصتهای شناسایی شده، کارآفرینی نام دارد. |